Hak arama mücadelesi yapan belediye işçilerinin karşısına yıllardan beri belediyenin imkanları sınırlı, borcu çok, hazineden az para geldi, personel giderleri yüksek bahaneleri getirilir. Bu gerekçeler gerçek midir? Ne kadarına inanmalı? Nereye bakıp doğrulamalı? Doğru değilse neyle kanıtlamalı?
Bu soruları cevaplayacak belge bilgi var aslında. Ama ne bunlar işçilere anlatılır, ne de bu bilgi belgelere nasıl ulaşılacağı öğretilir.
Oysa belediyelerin kaç para borcu var, ne kadar alacağı, bankada ne kadar parası var, personel gideri ne, hazineden ne kadar para geldi gibi bilgileri içeren raporları, tabloları yayınlaması zorunlu. Nedir bu tablolar ve raporlar: 1-Stratejik Plan 2-Performans Programı 3-Faaliyet Raporu 4-Bütçe 5-Bütçe Kesin Hesabı 6- Mali Durum ve Beklentiler Raporu.
Belediyeler bu tablolardan bazılarını yayınlar, bazılarını yayınlanmaz, kanun mecbur tuttuğu halde. Ama pek çok belediye Performans Programı, Faaliyet Raporu ve Mali durum ve Beklentiler Raporunu yayınladığı için bu belgelere bakarak işçiler fikir edinebilir. Bu yazıda iki belediyenin sadece 2021 yılı faaliyet raporlarına baktık.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi 2021 yılında 30 milyar 102 milyon gelir elde etmiş. Bunun 25 milyar 616 milyon lirası hazineden gelen pay. Yani İBB gelirinin yüzde 85’i hazineden gelen pay. Gider tarafına bakacak olursak personel gideri toplam giderin yüzde 6,58’i, SGK prim gideri toplam giderin yüzde 0,97’si (Bu gider sadece kadrolu işçi ve memuru kapsar). Banka hesabında 3 milyar 435 milyon lira parası, takipsiz 908 milyon takipli 1 milyar 300 milyon gelir alacağı, 518 milyon diğer faaliyet alacağı, 976 milyon kişilerden alacağı var.
Ankara Büyükşehir Belediyesi 2021 yılında 9 milyar 339 milyon gelir elde etmiş. Bunun 8 milyar 666 milyon lirası hazineden gelen pay. Yani Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin gelirinin yüzde 93’e yakını hazineden gelen pay. Gider tarafına bakacak olursak personel gideri toplam giderin yüzde 6,99’u, SGK prim gideri toplam giderin yüzde 0,88’i. (Bu gider sadece kadrolu işçi ve memuru kapsar). Ankara Büyükşehir Belediyesi bilançosunu daha genel gösterdiği için banka hesabında ne kadar para var göremiyoruz. Yine de bankadaki parasını da kapsayan hazır değerler dediğimiz kalemde 1 milyar 130 milyon lira görünüyor. Belediyenin 1 yıldan az vadeli faaliyet alacağı denilen alacağı 1 milyar 291 milyon, diğer alacağı 783 milyon, kurum alacağı 4 milyar 661 milyon. Ankara Büyükşehir belediyesi gelirim yetmez düşüncesiyle bütçeyi hazırlarken 730 milyon lira borçlanacağım demiş ama sene sonunda bakmış ki çok para gelmiş, geliri fazla olmuş, borçlanmamış. Belediye tahminimden 2 milyar 369 milyon lira fazla gelir elde etmiş.
Faaliyet raporlarında yer alan birkaç tablodan bu bilgileri edinebiliyor ve şunu diyebiliyoruz. Bu iki belediyenin kadrolu işçi ve memur gideri bütçelerinin sadece yüzde 7’si civarında. Hazineden bu iki belediyeye gelen para toplam gelirlerinin yüzde 85 ile yüzde 93’ü kadar. Banka hesaplarında paraları ve çokça alacakları var. Üstelik Ankara Büyükşehir belediyesi tahminimden 2 milyar 369 milyon lira fazla gelir toplamış. Bunu bildikten sonra personel gideri çok, param yok, borcum çok bahanelerine kanar mı işçi?
