Binali Ağar
Gelir vergisi tarifesi belirlenirken, örneğin 2000 yılından bu yana %5’i aşmayan kesirler dikkate alınıp, her yıl yeniden değerleme oranının tamamı kadar artırılsa idi, 2023 yılı için ilk vergi dilimi 70.000 TL değil 182.109 TL olacaktı.
Yirmi üç yılın sonunda (2000/2023) “kanuni kılıf” ile hesaba eklenmeyen, %5’i aşmayan bu kesirlerin toplamı (112.109 TL), 2023 yılı için Maliye Bakanlığı’nca belirlenen gelir vergisi tarifesinin ilk basamağı (70.000 TL )’ndan %160 daha fazla oluyor.
2023’te yıllık 150.000 TL üstü ücret geliri elde edecek bir çalışan %27’lik gelir vergisi dilimine girecek, normal şartlarda %15’lik gelir diliminde olacaktı. Gelir vergisi tarifesi belirlenirken %5’i aşmayan kesirler dikkate alınmadığı için bu yılki hesaba göre çalışanlardan %15 gelir vergisi yerine %27 gelir vergisi almak Anayasa’ya aykırıdır, bu uygulamadan derhal vazgeçilmeli ve hak sahiplerine hakları teslim edilmelidir.
Ayrıca bu hususta yapılması gereken diğer önemli şey; asgari ücret gelir tutarının, kümülatif gelir vergisi matrahının hesaplanmasında dikkate alınmaması yani hesaba dahil edilmemesidir.
Şöyle ki; aylık toplam brüt kazançtan önce SGK (%14) ve işsizlik fonu kesintisi (%1) yapılıp kalan tutardan da aylık NET asgari ücret (2023 yılı için 8.506,80 TL) düşüldükten sonra vergi tarifesinin (oranları) uygulanmalıdır.
Bunun için de GVK m.23/18’deki “Şu kadar ki, istisnayı aşan ücret gelirinin vergilendirilmesinde verginin hesaplanacağı gelir dilim tutarları ve oranları, istisna kapsamındaki tutarlar da dikkate alınarak belirlenir.” fıkrasının, kanun değişikliği ile değiştirilmesi gerekiyor
Diğer bir husus ise asgari ücrete getirilen vergi istisnasındaki cambazlıktır , bilindiği üzere 2022 yılından itibaren Asgari ücretten gelir vergisi kaldırılmıştı, dolayısıyla alınmayan bir verginin iadesi (AGİ) de kaldırılmış oldu, verginin kalkmasıyla birlikte gelir vergisi ve damga vergisi istisna tutuldu.
Bu istisnanın miktarı da bu yılki asgari ücrette 1276,02 lira gelir vergisi ve 75,96 lira damga vergisi ile birlikte 1351,98 liradır. Ancak AGİ kaldırılmasaydı bugün “Evli eşi çalışmayan 3 çocuklu” bir işçi her ay 1373 lira AGİ alacaktı. Bir anlamda yine çalışanlardan tırtıklandı ve 2022 öncesi daha düşük AGİ alanlar arasında bölüştürülmüş oldu.
Diğer taraftan çalışanlar üzerindeki ağır vergi yükünün başka bir boyutu da asgari ücretin üzerinde ücret kazananlara yıllarca asgari ücret AGİ’sinin uygulanması ve ödenmesidir, kesilen vergi oranında yükselen AGİ (vergi iadesi) tarifesi-ödemesi yapılmadı ve hala asgari ücret üzerinde maaş alanlara asgari ücret vergi istisnası ve damga vergisi istisnası dışında herhangi bir vergi iadesi ödenmiyor ayrıca asgari ücret kazanç tutarı da her ay yeniden kümülatif gelir vergisi matrahına eklendiği için üst vergi dilimlerine çok daha erken girildiğinden çalışanlar üzerindeki gelir vergisinin yükü katbekat artıyor
Bu haksızlıkların gündeme – alanlara ve meclise taşınması ve çözümü hususunda sivil toplum kuruluşları, sendikalar, siyasiler ve mevcut siyasal iktidara büyük sorumluluk düşmektedir.
Haksızlığın çözümü için haydi sorumluluğa…
